ANKARA (AA) - ŞULE ÖZKAN - Altınokta Körler Derneği Genel Başkanı Yusuf Dugan, beyaz bastonun yalnızca bir yürüme aracı değil, görme engellilerin simgesi olduğunu belirterek, 'Beyaz Baston Yasası'nın çıkarılması, Türkiye'de görme engellilerin güvenliği ve bağımsızlığı açısından hayati önem taşıyor.' dedi.
Dugan, AA muhabirine Türkiye Büyük Millet Meclisinden çıkarılmasını talep ettikleri 'Beyaz Baston Yasası'nı ve beyaz bastonun görme engelliler için önemini anlattı.
Yaklaşık 35 yıldır gönüllü olarak engelli hakları mücadelesi verdiğini belirten Dugan, beyaz bastonun görme engelliler için yalnızca bir yürüme aracı değil, aynı zamanda bir 'yaşam rehberi' olduğunu söyledi.
Dugan, 'Baston deyip geçmeyin. Bu sadece bir çubuk değil bizim gözümüz, elimiz, ayağımız. Hem önümüzdeki alanı tespit ediyoruz hem de toplum içinde görme engelli olduğumuzu simgeliyor.' diye konuştu.
- 'Beyaz baston yasası Avrupa'da var, Türkiye'de yok'
Dugan, görme engellilerin yıllardır beklediği Beyaz Baston Yasası'nın Türkiye'de hala yürürlüğe girmediğini belirterek, 'Türkiye Büyük Millet Meclisinden bu yasanın çıkarılmasını talep ediyoruz. Bu yasa yalnızca bir düzenleme değil, bizim güvenliğimizin ve bağımsızlığımızın teminatı.' ifadesini kullandı.
Avrupa Birliği ülkelerinde beyaz baston kullanan bir görme engellinin yoluna araçla giren sürücülere cezai yaptırımlar uygulandığını hatırlatan Dugan, Türkiye'de de benzer bir yasal düzenleme istediklerini dile getirerek, 'Avrupa'da sürücü, bastonlu bir kişiyi gördüğünde durmak zorunda. Aksi halde uyarı cezası ve ardından ehliyetine el konuluyor. Biz de bu uygulamanın Türkiye'de yasayla güvence altına alınmasını istiyoruz.' dedi.
Bastonların kullanımı sırasında kolaylıkla zarar görebildiğini anlatan Dugan, kaliteli ve dayanıklı bastonların maliyetinin görme engelliler için önemli bir yük oluşturduğunu vurgulayarak, 'Vatandaş farkında olmadan bastonun üzerine bastığında kırılabiliyor. Kalitesine göre değişse de genelde yılda en az iki bastona ihtiyaç duyuyoruz. Yasa çıktığında bu bastonların sigorta kapsamında karşılanmasını istiyoruz.' şeklinde konuştu.
Yasanın yalnızca bastonun tanımıyla sınırlı kalmaması gerektiğini vurgulayan Dugan, üretim standardının belirlenmesi ve devlet desteğinin bu kapsamda yer almasının zorunlu olduğunu dile getirdi.
Türkiye'de 20'ye yakın farklı baston türü bulunduğunu, bunun hem eğitim hem de kullanım açısından karmaşa oluşturduğunu belirten Dugan, 'Avrupa'da tek tip baston standardı uygulanıyor. Biz de aynı şekilde, kaliteli bastonların reçeteyle karşılanmasını ve her görme engellinin bu standarda erişebilmesini istiyoruz.' açıklamasında bulundu.
- 'Yasa çıkarsa güven kazanacağız'
Yasanın çıkması halinde görme engellilerin güven içinde hareket edebileceğini aktaran Dugan, 'Bu yasa çıkarsa biz rahatlayacağız, çünkü artık bir güvence olacak. Bastonumla yola çıktığımda, önümdeki sürücünün beni fark edeceğini bileceğim. Bu bile bağımsız hareket etmemizi sağlayacak.' dedi.
Altınokta Körler Derneği Genel Başkanı Yusuf Dugan, beyaz baston yasasının yalnızca görme engelliler için değil, toplumun genel güvenliği için de önemli olduğunun altını çizerek, yasanın yürürlüğe girmesiyle trafikteki ihlallerin azalacağını, kamusal alanlara bağımsız erişimin artacağını ve engellilerin günlük yaşama daha fazla katılacağını belirtti.
Yasanın hazırlanma sürecine engelli temsilcilerinin mutlaka dahil edilmesi gerektiğini vurgulayan Dugan, şöyle devam etti:
'Engellilere danışmadan çıkarılan yasalar maalesef tam olarak işleyemiyor. Engelliye sorulmadan yapılan düzenlemeler, sonunda tekrar bozularak yeniden yapılıyor. Bu hem zaman hem kaynak kaybına yol açıyor.'
Altınokta Körler Derneği olarak beyaz bastonun anlamını topluma anlatmak amacıyla çeşitli farkındalık çalışmaları yürüttüklerini belirten Dugan, okullarda ve kamu kurumlarında baston kullanımına ilişkin eğitim programları düzenlediklerini ve bilgilendirici etkinlikler gerçekleştirdiklerini söyledi.
Dugan, 'Bizim için beyaz baston, gözümüz ve rehberimiz. 3 Aralık Dünya Engelliler Günü ve 7 Ocak Beyaz Baston Farkındalık Günü gibi tarihlerde bunu anlatıyoruz ama farkındalık sadece özel günlerde kalmamalı.' dedi.
- 'Erişilebilirlik hala büyük sorun'
Dugan, görme engellilerin kamusal alanlarda karşılaştığı en temel sorunun erişilebilirlik eksikliği olduğunu belirterek, kamu binalarında yönlendirme çizgileri, Braille alfabesiyle donatılmış asansörler ve sesli uyarı sistemlerinin çoğu zaman bulunmadığını veya standartlara uygun yapılmadığını ifade etti.
Yönlendirme çizgilerinde de ciddi sorunlar bulunduğunu aktaran Dugan, bazı belediyelerin uygun malzeme yerine plastiği tercih ettiğini, bu yüzeylerin yazın eridiğini, kışın ise kayganlaştığını belirterek, “Orijinal kaldırım taşları yerine plastik veya çizilmiş yüzeyler yapılıyor. Bastonumuz bu yüzeyleri hissetmiyor, biz de yolu bulamıyoruz. Kaldırım taşlarından oluşan bir kalıp koyulması gerekiyor.” dedi.
Kaldırımların üzerine masa, sandalye veya tezgah konulmasının, ayrıca elektrikli scooterların yönlendirme çizgilerinin üzerine bırakılmasının görme engelliler için ciddi tehlike oluşturduğuna dikkati çeken Dugan, sözlerini şöyle tamamladı:
'Elektrikli scooterları takip çizgisinin üstüne bırakıyorlar ve bastonumuzla onu göremiyoruz. Bu engeller yüzünden birçok arkadaşımız düşerek yaralanıyor. Belediyelere sorumluluklarını hatırlatıyoruz ama henüz kalıcı çözüm sağlanmış değil.'