ANKARA (AA) - TUĞBA ALTUN - Sudan Maliyeden Sorumlu Devlet Bakanı Muhammed Nur Abdul-Daim Abdurrahim, ülkesinde yeniden inşa sürecinin özellikle Hartum'da başladığını belirterek, Türkiye'nin bu çerçevede işbirliği yürütülecek önemli bir aktör olduğunu söyledi.
Abdurrahim, Sudan'daki son duruma ve özellikle Hartum'un yeniden inşasına ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Mayıs 2025'ten bu yana ülkesinin sivil bir hükümet tarafından yönetildiğini ve Egemenlik Konseyi'nin de Başbakan olarak Kamil İdris'i atadığını belirten Abdurrahim, sivil hükümetin bu kritik dönemde vatandaşlara temel ihtiyaçlarını sağlamaya ve Sudan'daki barış çabalarını teşvik etmeye çalıştığını ifade etti.
Bakan Abdurrahim, en önemli konunun ise kurumsal ve ekonomik reformun başlatılması olduğuna değinerek, şu anda bunun için çalıştıklarını, sivil hükümetin de birçok uluslararası ve bölgesel örgüt tarafından tanındığını ve çeşitli kalkınma ortakları olduğunu kaydetti.
- 'Öncelik yeniden inşa'
Hükümetin farklı alanlarda çok çalıştığını dile getiren Abdurrahim, 'Şu anda hükümetin sadece insani yardım alanında değil, iyileşme ve yeniden inşa yolunda ilerlediğini vurgulamak istiyorum.' dedi.
Abdurrahim, çatışmaların altyapı, kamu kurumları, köprüler, yollar, yabancı yatırımlar ve ticareti olumsuz etkilediğini, enflasyon ile işsizliğin çok yükseldiğini ancak sivil hükümetin göreve başlamasıyla bu alanlarda toparlanma çabalarının yürütüldüğünü ifade etti.
Hartum'un durumuna ve yeniden inşa sürecine değinen Abdurrahim, kentte dünyanın en büyük yerinden edilme krizlerinden birinin yaşandığını ve 2023'ten bu yana çok sayıda kişinin bölgeden ayrılmak zorunda kaldığını söyledi.
Abdurrahim, Hartum'u yeniden inşa etmek ve yaşam koşullarını iyileştirmek için yoğun çaba gösterildiğinin altını çizerek, insanların kente dönmeye başladığını ve okulların da yeniden açıldığını ifade etti.
Yeniden inşa sürecinde bir komitenin görev aldığını ve kamu kurumlarının yeniden inşası için de çalıştıklarını aktaran Abdurrahim, temel hizmetlerin hazır olması için uğraştıklarını ve elektriğin de büyük ölçüde verilmeye başlandığını belirtti.
Abdurrahim, Hartum'daki havalimanı için de çalışmaların neredeyse tamamlandığını ve çalışmaya başlayacağını kaydederek, suyun da bölgede neredeyse tamamen sağlandığını vurguladı.
Kamu kurumlarının Hartum'dan çalışmaya başlayacağını ve bunun için kademeli olarak taşınmaya başladıklarını dile getiren Abdurrahim, bu yılın sonuna kadar tüm kurumların Hartum'da olmasını beklediklerini söyledi.
- 'Türkiye ve Sudan tarihi bir ilişkiye sahip'
Türkiye ziyaretine ve yetkililerle temaslarına değinen Abdurrahim, 'İkinci ülkem Türkiye'de bulunmaktan çok mutlu ve gururluyum. İki ülke yeni tanışmıyor, Türkiye ve Sudan tarihi bir ilişkiye sahip.' dedi.
Abdurrahim, Sudan'da yeniden inşa çabalarından birinin de Türk şirketlerine ve halkına odaklandığına işaret ederek, birçok hükümet kurumunun ve halkın Türkiye ve Türk şirketlerle farklı işbirlikleri ve yeniden inşa projeleri için etkileşim kurmaya hazır olduğunu ifade etti.
Bu sürecin Hartum için çoktan başladığını kaydeden Abdurrahim, temel amaçlardan birinin Sudan'da çevresel temizlik ve atık yönetimini sağlayacak bir şirketin bulunması olduğunu dile getirdi.
- Türkiye ile işbirliği fırsatları aranıyor
Abdurrahim, Türk şirketlerle işbirliği fırsatları olabileceğine ve ana hedefin nihayetinde Sudan'a bilgi birikimi ve uzmanlığı aktarmak olduğuna işaret ederek, bu konuda Türk şirketleriyle işbirliği yapmak istediklerini kaydetti.
Hartum'da Hızlı Destek Kuvvetlerinin (HDK) saldırısı sırasında yok edilen ve stratejik konumda yer alan 2 köprü olduğunu anlatan Abdurrahim, bunların hızlı şekilde yeniden inşa sürecine girmesi gerektiğini belirtti.
Abdurrahim, söz konusu köprülerin geçmişte Türk şirketler tarafından inşa edildiğine dikkati çekerek, yeniden inşa girişimleri kapsamında da destek beklediklerini aktardı.
Sudan'da çevrenin güvenli ve hazır olduğundan emin olmaları gerektiğine dikkati çeken Abdurrahim, böylece insanların hayatlarına normal şekilde devam edebileceklerini söyledi.
Abdurrahim, Türk Eximbank'ın da Sudan'ın her zaman ortağı olduğunu belirterek, bankanın ülkesindeki çeşitli ulusal projelere destek olduğunu hatırlattı.
Kamu kurumlarının Hartum'a dönmesi için hızlı şekilde yeniden inşa sürecinin tamamlanması gerektiğine değinen Abdurrahim, Türkiye ziyareti kapsamında altyapı şirketleriyle de temasa geçmesi gerektiğini, böylece otoyolların ve çeşitli altyapıların yeniden inşasının yapılabileceğini anlattı.
- Altın madeni için de Türkiye ile işbirliği bekleniyor
Abdurrahim, altın konusunda da Türkiye ile işbirliği fırsatları arayacaklarını dile getirdi.
Ziyareti kapsamında Ankara Valisi Vasip Şahin ile bir araya geldiğini aktaran Abdurrahim, Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Osman Çelik ile de verimli bir görüşme yaptıklarını vurguladı.
Abdurrahim, İstanbul'da da görüşmelere devam edeceklerini anlatarak, 46 sivil toplum örgütü ile bir araya geldiğini kaydetti.
Türkiye'nin Hartum Büyükelçisi Fatih Yıldız'a da bu ziyaretin planlaması nedeniyle teşekkür eden Abdurrahim, uzun vadeli etkileşim ve yatırımlar beklediklerini anlattı.
- Faşir'deki durum Hartum'u etkilemeyecek
Abdurrahim, büyük ölçüde HDK'nin kontrolüne geçen Sudan'ın batısındaki Kuzey Darfur eyaletinin merkezi Faşir kentinin durumu ve sürece etkisine ilişkin, Faşir'in Hartum'a uzak bir bölgede olduğunu ve Hartum'un yeniden inşa sürecinin etkilenmeyeceğini kaydetti.
Başta ABD olmak üzere birkaç ülkenin taraflar arasında barış sürecini sağlamaya çalıştığına değinen Abdurrahim, neredeyse 2 yıldır Faşir'in abluka altında olduğunu ve insanların bu nedenle bölgeyi terk ettiğini hatırlattı.
Abdurrahim, Sudan'ın gelir kaynaklarına ilişkin, çatışmalardan önce çeşitli kaynaklar olduğunu ve Sudan halkının yaklaşık yüzde 70'inin tarım alanında çalıştığını söyledi.
Sudan'ın doğal kaynaklar ve madenler açısından zengin bir ülke olduğuna işaret eden Abdurrahim, farklı ihracat ürünleri olsa da güncel olarak altının çok önem teşkil ettiğini belirtti.
Abdurrahim, ülkesinde şu anda liberalleşme süreci olduğunu kaydederek, altının tüccarlara ve kamuya açık ihracat için açık olduğunu ancak şu anda Sudan Merkez Bankasının himayesinde bulunduğunu dile getirdi.
- 'Türkiye (altın konusuna) dahil olabilecek olası aktörlerden'
İhracat konusunda birçok farklı ortak ve ülke olduğuna değinen Abdurrahim, 'Farklı ülkelere yöneliyoruz, belki Türkiye. Türkiye, buna dahil olabilecek olası aktörlerden biri. Ziyaretimizin amaçlarından biri de bu.' dedi.
Abdurrahim, Türkiye'nin yanı sıra Mısır ve Umman gibi ülkelere de yönelebileceklerini belirterek, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile ticaretin kesilmesinin bu durumu etkilemediğini, farklı aktör ve ortaklarla çalışmalarının sürdüğünü söyledi.