KAYSERİ (AA) - MÜZAHİM ZAHİD TÜZÜN - Kayseri'de, Erciyes Dağı eteklerindeki Hacılar ilçesinde 1940'lı yıllarda genellikle kadınlara dış üst kıyafet dikiminde kullanılan ve sanayileşmeyle unutulan 'Hacılar bezi', Kayseri Olgunlaşma Enstitüsündeki usta ellerde yaşatılmaya çalışılıyor.
İlçedeki erkekler tarafından 1940-1945'li yıllarda Sümerbank Bez Fabrikasından alınan pamuklu ipliklerle, 'kaputbezi', 'savan' ve 'dimi' diye tabir edilen kumaşların dokunmasıyla ortaya çıkan Hacılar bezi, özellikle kadınlar tarafından manto gibi kullanılan ve 'bürüngü' diye bilinen yöresel kıyafet olarak dikiliyordu.
Kayseri Olgunlaşma Enstitüsü, yöre halkına o yıllarda önemli gelir kaynağı olan, fakat sanayileşmenin artmasıyla önemini yitiren Hacılar bezini yeniden ortaya çıkarıp gelecek kuşaklara aktarmak için harekete geçti.
Hacılar bezi, Enstitü'deki usta öğreticiler tarafından yıllar sonra tezgaha alınıp geleneksel usullere göre yeniden üretilerek ceket, elbise ve 'bürüngü' olarak dikilip satılıyor.
Kayseri Olgunlaşma Enstitüsü Müdürü Ali Durmuş, AA muhabirine, Hacılar bezi için coğrafi işaret başvurusunda bulunduklarını ve sürecin bu yıl tamamlanmasını beklediklerini söyledi.
Hacılar bezinin, adını Erciyes Dağı eteklerindeki ilçeden aldığını belirten Durmuş, 'Bu projeyi, Hacılar Belediyemiz ile yürütüyoruz. Sağ olsunlar tezgah ve ip alımında bize destek veriyorlar. Hacılar bezi yöreye ait bir dokuma. Üretime teşvik amacıyla, Hacılar bölgemize 2. Dünya Savaşı döneminde 2 bin 500 kadar tezgah veriliyor. Daha çok erkeklerin dokuduğu bir dokuma şekli.' diye konuştu.
Durmuş, Hacılar bezi ile yöreye has bir stil ve dokuma şeklinin ortaya çıktığını dile getirdi.
- 'Günümüzün şartlarına göre tekrar dizayn ediliyor'
Yöre için o yıllarda Hacılar bezinin önemli olduğunu söyleyen Durmuş, şunları ifade etti:
'Bunu ilk zamanlarda kadınlar bürüngü dediğimiz şekilde dış giyim olarak kullanıyor. Bunun tek çizgi olan tiril dediğimizi ise iç giyim olarak kullanıyorlar. Daha sonra sanayileşmeyle fabrikalar kurulduğu zaman bu dokuma unutuluyor, günümüzde de kullanılmıyor. Ancak olgunlaşma enstitülerinin misyonu gereği bu tür yöremize ve ülkemize ait değerleri yeniden gün yüzüne çıkarıyoruz. Ürettiğimiz bezleri giyim atölyemize gönderiyoruz, günümüzün şartlarına göre tekrar dizayn ediliyor. Bu tasarım neticesinde tekrar bunları ürüne dönüştürüyoruz ve sergiliyoruz. Dileyenlere de satışını yapıyoruz.'
Usta öğretici Serap Demirbilek de Hacılar bezinin önemli olduğunu ve bunun için gayretle tezgahlarda üretim yapmaya çalıştıklarını söyledi.
Bezi desen ve modeline göre farklı yerlerde kullandıklarını belirten Demirbilek, şunları kaydetti:
'Bunlar unutulmaya yüz tuttuğu için tekrardan hayata geçiriyoruz. Atölyemizde kumaş olarak üretiyoruz, giyim atölyemize veriyoruz. Onlar da modernize ederek tekrardan hayata geçiriyor. Yüzde 100 pamuklu olması en cazip gelen özelliği çünkü hem iç kıyafette hem dış kıyafette hayatın her alanında çok rahatça kullanılabiliyor. Hacılar bezinin çar, tiril, kaput ve kırzet olarak çeşitleri var. 2. Dünya Savaşı zamanında askerlerimizin kumaş ihtiyacı ile iç ve dış giyimi de Hacılar beziyle temin edilmiş.'
